Ahıska Hatıraları

• Ekleyen Muhammet İZZETOĞLU 13 Ağustos 2010 - Filed in Ahıska - #Ahıska Hatıraları  - 8.373 izlenme
  
  

  Babam Murtaza İzzetoğlu, 1944 sürgününde on iki yaşındaymış. Özbekistan’ın Semerkand vilâyetinin Cuma ilçesine sürgün edilmişti… Sovyet hükûmetinin 1956 yılına kadar sıkı yönetime tabi tuttuğu bütün Ahıska Türkleri gibi büyük çileler çeken babam, daha sonra Özbek muallimlerinin desteğiyle Semerkand şehrinde eğitimine devam etmiş, 1959 yılında Alişir Navaî adındaki Semerkand Devlet Üniversitesinin Matematik ve Fizik Bölümünden mezun olmuştu. Daha sonra Temlalalı akrabalarına kavuşmak için taşındığı başkent Taşkent vilâyetindeki 11 yıllık okullarda 31 yıl öğretmenlik ve idarecilik yapmış; ayrıca, yıllarca milletvekilliği ve ilçe seçim kurulu üyeliği ve başkanlığı görevlerini üstlenmişti…

   

  Rahmetli babam, 1956 yılından itibaren önce Özbekistan’da, Taşkent vilâyetine bağlı Halkabad ilçesinde, önderimiz Enver Odabaşev ve Ahıskalı Türk arkadaşlarının düzenlediği vatana dönüş mücadelesini verdikleri toplantı ve mitinglere, daha sonra da 1968’de Enver Odabaşev ve arkadaşlarının Tiflis’te düzenledikleri vatana dönüş toplantı ve mitinglerine katılmıştı.
  
  Ayrıca 1989-1990 yıllarında Özbekistan’ın Fergana ve Taşkent vilâyetlerinde Ahıska Türklerine karşı meydana gelen soykırım olaylarından sonra mecburen göç ettiğimiz Ukrayna’da iken, 1990 yılında Moskova'da Ahıska Türkleri Vatan Cemiyeti'nin düzenlediği kurultaya iştirak etmişti. Vatan Cemiyeti Başkanı Yusuf Serveroğlu ve Ahıska Türkleriyle Gürcistan’ın Ahıska bölgesine, kendi topraklarına dönmek için düzenledikleri yürüyüşe katılmış ve Soçi'ye gitmişti...
  
  Babam, 1944 sürgününden sonra, 1956-1990 yılları arasında Özbekistan’daki yetkililerden izin alarak Gürcistan’ın Ahıska bölgesine beş defa gitmişti. Babam, Ahıska’daki Abastuban sanatoryumunda tedavi görmüş ve bu fırsattan istifadeyle bir taksi kiralayarak Ahıska’da doğduğu Temlala köyü ve diğer kasaba ve köyleri ziyaret etmiş, dost akrabanın mezarları başında birer Fatiha okumuştu.

  
  
   Şota ve Ailesi, 25 Ekim 1990 
  
  Azerbaycan’daki Ahıskalı Türk akrabalarımızı ziyarete gidiyorduk. Tren, Ukrayna’nın Slavyansk şehrinden yola çıktı. Babam Murtaza İzzetoğlu, ben ve kardeşim Mustafa, üç kişiyiz. Bindiğimiz vagonda genç bir Gürcü arkadaşla aynı kompartımandaydık. Saatlerce Ahıska konusunu tartıştık. Gürcü arkadaş, bize Ahıska’ya gidemeyeceğimizi söylüyordu… Ancak, biz Haşur’da trenden indik ve akşam saatlerinde Borcom yolundan otobüsle Ahıska’ya gittik. Otobüste, bir Gürcü arkadaş babama ve bize oturmamız için yer verdi. Meğer, babamın doğduğu Temlala köyünde yaşıyormuş. Elinde büyük bir bidon vardı. Borcom’dan pazardan dönüyordu…
  
  Babamın doğduğu Temlala köyündeki ve diğer Ahıska köylerindeki Gürcüler, babamı evlerine davet etmişler, “Gel, bugün bizde kal, hinkal ye. Yıllardır evlerinizde bedava oturuyoruz, bari misafir edelim de biraz olsun hakkınızı ödeyelim.” demişler.
  
  Babam, Özbekistan’a dönerken Gürcistan’ın şehir ve köylerinin ad ve nüfusu hakkında bilgi veren Rusça kitab ve dergiler de getirmişti…
  
  Babam Murtaza İzzetoğlu, 1944 sürgününden önce doğduğu Temlala köyünde yaşayan Gürcü arkadaşı Şota İyadze ile ikinci sınıfa kadar aynı sırada oturmuş, annemin doğduğu Azgur kasabasındaki ilkokulda okumuştu. Aradan tam 56 sene geçmişti.
  
  Şota İyadze bizi evinde karşıladı
  
  Borcom’dan Temlala’ya dönen Gürcü arkadaş, bizimle birlikte Ahıska’nın Azgur kasabasında bulunan “Atskuri” tabelasının yazılı olduğu otobüs durağında indi ve bize babamın arkadaşı Şota İyadze’nin evinin bulunduğu Temlala köyüne kadar eşlik etti. Akşam saatlerinde Kür çayının üzerine kurulan “Nikala” köprüsünü geçerken, yağmur çiseliyor, biz ise ter temiz anayurt havasını soluyorduk. Temlalalılar, “O göçeden kız alınmaz” dedikleri Azgur kasabasından, “öbür göçeye” yani Temlala’ya geçtiğimizde yağmur git gide hızlanıyordu. Bu arada Rus yapımı Jiguli arabasıyla yanımızdan geçmekte olan bir Gürcü, bize de Gürcüce seslendi.
  
  Bize eşlik eden ve Türkçe bilen Gürcü arkadaş, arabadaki Gürcü’nün Temlala köyüne gittiğini ve bizi de götürebileceğini söylediğini bize bildirdi. Babam, Gürcü arkadaşına, şoföre teşekkür etmesini ve bizim Temlala’ya yaya gitmek istediğimizi söyledi.
  
  Temlala köyündeki babamın dostu Gürcü Şota’nın evine geldiğimizde gece olmuştu. Gürcü arkadaşın çağırmasıyle Şota, evinden çıktı ve karanlıkta bize baktı. Babam: “Ola, Şota ne bahiyersin, benim, Murtaza!” dedi. Şota, karanlık olmasına rağmen ay ışığında babamı tanıdı, “Murtaza, sen misin, hoş geldin!” diyerek babama sarıldı. Hepimiz duygulanmıştık. Daha sonra eve girdik. Evde Şota’nın karısı Pupula Hanım ve oğlu Timuri vardı. Bizi görür görmez ayağa kalktılar. Bizimle görüştükten sonra hemen sofrayı kurdular. Biz de ellerimizi yıkayıp sofraya oturduk.
  
  Şota babamla çok güzel Türkçe konuşuyordu. Ancak, Şota’nın oğlu Timur, Türkçe bilmiyor, Şota, konuşulanları oğluna tercüme ederek anlatıyordu.
  
  Şota, Alegi, Marati ve Timur adında üç oğlunun olduğunu, ikisinin Kutayıs ve Tiflis’e çalışmak için gittiğini ve yanında sadece küçük oğlu Timur’un kaldığını söylüyordu. Eğer izin verirse, küçük oğlunun da şehre çalışmaya gideceğini ve köyde sadece kendisiyle karısının kalacağını söylüyordu.
  
  Şota daha sonra sohbetinde babama Özbekistan’daki Temlalalı Ahıska Türklerini sordu. Gece yarısına kadar hasret giderdikten sonra, bize gösterdikleri odada istirahete çekildik. Sabah erkenden uyandık. Dışarı çıktığımızda mis gibi ter temiz bir hava vardı. Etraf yemyeşildi. Şota’nın evinin bahçesinde çeşitli meyve ağaçları vardı. Şota ve oğlu Timur, Ahıska’nın ve Temlala’nın dağlarındaki meşelerde çançur, kızılcuh ve ağaçlarda sakız olduğunu bize büyük bir zevkle anlatıyorlardı…
  
  Daha sonra, Şota’nın karısı Pupula Hanım bize seslendi ve hepimizi kahvaltıya davet etti. Ellerimizi yıkadıktan sonra, Temlala’nın çeçil peyniri, balı, yayla yoğurdu ve fırında pişmiş sıcacık ekmeğini yedik, çayımızı içtik. Temlala’nın elmasından yedik ve suyundan doya doya içtik. Temlala’nın temiz ve buz gibi suyundan Azerbaycan’daki akrabalarımıza götürmek için birkaç şişe almayı ihmal etmedik…
  
  Muhammed Dede Temlala suyundan istemişti
  
  Temlala’da su içerken, yıllar öncesi babamın anlattığı bir olayı hatırladım.
  
  Özbekistan’da ağır hasta olan babamın dayısı Temlalalı Muhammed Dede, yanıbaşında oturan babama, “Temlala’nın suyu olsa, içsem de ölsem!” demiş. Babam da hemen koşmuş ve evlerindeki musluktan bir bardak su getirmiş ve dedeye içirmiş. Muhammed Dede, babamın yaşlı gözlerine bakmış ve demiş ki, “Murtazacan, oğlum, bu su Temlala’nın suyu degül!” Babamın, dayısının gönlünü alması için bunu yaptığını anlayan Muhammed Dede, “Murtazacan, iyi niyetin için Allah senden razı olsun!” demiş…
  
  Temlala’da babamın düştüğü yer
  
  Şota, babam, ben ve kardeşim Mustafa, Temlala’dan, dağ yollarını yürüyerek annemin doğduğu Azgur kasabasına indik. Yolda Gürcü köylülerini gördük. Babam, bir yerde durdu ve Özbekistan’dan Şota’yı ziyarete geldiğinde, doğduğu köyün yolunda yine yağmur yağdığı için burada düştüğünü söyledi. Düştüğü yerde pantalonunun dizi yırtılmıştı. Babam bize, yıllarca anneme, dedeme, nineme ve Ahıskalı Türk akrabalarına pantolonunun yırtılan dizini gösterdiğini ve Temlala’yı anlattıdığını söyledi.
  
  “Bir gün gelecek, siz bu topraklara döneceksiniz…”
  
  Yolda gelirken, köyümüzün mezarlığı karşısında bir fatiha okuyup yola devam ettik. Temlala’dan Azgur’a doğru giderken, ben içimden gelen büyük bir heyecanla, “Ya Rabbi, şükürler olsun sana, vatanımı gördüm.” diye haykırdım. Şota, babam ve kardeşim göz yaşlarını tutamadılar. Yaşlı gözleriyle bana bakan Şota, yalvaran bir ses tonuyla, “Muhammet oğlum, ne olur sakin ol. Siz şimdi gidiyorsunuz. Ancak biz burada yaşıyoruz. Sizleri sürgün ettikten sonra evlerinize yerleştirilen bazı Gürcü ve Ermeniler, sizin buraya geldiğinizi öğrenirlerse, bizi incitebilirler.” dedi…
  
  1989 yılında Zviad Gamsahurdia’nın Gürcistan Devlet Başkanlığı zamanında, buralardaki bazı Gürcü ve Ermeniler, kötü propaganda tesiriyle Ahıskalı Türklerin kendi topraklarına dönmelerini istemiyorlardı…
  
  Daha sonra Şota, bizi Ahıska şehrinden gelen ve Azgur kasabasından geçerek Tiflis'e giden asfalt yoldaki otobüs durağına kadar uğurladı. Bizimle vedalaşırken hepimizi kucakladı, göz yaşlarını tutamayarak şunları söyledi: “Bir gün gelecek, siz bu topraklara döneceksiniz…”
  
  Ahıska-Tiflis yolunda otobüse bindiğimizde, yaşlı bir Gürcü kadın yerinden kalktı ve babama yer verdi…  
  
  “Bu mezarı bozman için önce benim ölümü çiğnemen lâzım!”
  
  Babamın anlattığına göre, sürgünden sonra bizim evlerimize yerleştirilen bazı Gürcü ve Ermeniler, mahallî yöneticilerin talimatıyla Azgur ve diğer köylerde traktörlerle sürerek Türk mezarlarını yok etmişler. Ancak, bizim Temlala köyündeki mezarı bozamamışlar. Çünkü, Şota’nın babası Georgiy, köyümüzün mezarını bozmak için hareket eden Gürcü’nün kullandığı traktörün altına yatmış ve demiş ki, “Bu mezarı bozman için, önce benim ölümü çiğnemen lâzım. Sen göçmensin! Bir gün olur, geldiğin kendi köyüne gidebilirsin. Ancak, ben yerli Gürcü’yüm ve burada yaşayıp burada öleceğim. Sen bu mezarı bozarsan, ben, buradan sürgün edilen insanlar kendi topraklarına geri döndüğü  zaman onların yüzüne nasıl bakarım. Onlara ne derim?” diye çıkışmış…
  
  Ek’te:
  

  
  1. Babam, 1977 yılında Özbekistan'dan, tedavi almak için gittiği Abastuman sanatoryumunda usta olarak çalışan Asmizalı Türk Mahmud Ahmedoğlu ile görüşmüştü. Rahmetli babam, Abastuban'da Şota Rustaveli'nin heykelinin yanında 29.05.1977 tarihinde arkadaşı Mahmud Ahmedoğlu ile resme çekilmiş olabilir. Resimdeki heykelin alt kısmında taş üzerine Rusça Şota Rustaveli diye yazılmıştır. 

   

  
  
  2. Şota ailesinin, oğulları ve akrabaları ile birlikte resmi. Bu resimde Şota, ilk sırada, iki kadının arasında oturan yaşlı ve kucağında torununu tutan kişidir. Soldan sağa, Şota'nın yanında oturan beyaz elbiseli kadın, Şota'nın hanımı Pupula'dır.

   

  

  
  3. Murtaza İzzetoğlu Asmisa'da. Bu resmin alt tarafına, rahmetli babam Rusça "Aspindza" diye yazmış. Resmin sağ tarafında yine Gürcü Fotoğrafçı'nın "Vardziya 1977" yazısı var.
  
  SİZLERİ UNUTMAYACAĞIZ…
  
  Aziz Ahıskalı Türk halkım, tarihimize kara harflerle yazılan 14-15 Kasım 1944 sürgününü unutmayacağız…

  
  Aziz yavrularım, soğuk kış ayları kara vagonlardan atılan yetimlerim, sizleri unutmayacağız… 

  
  Orta Asya steplerinde soğuk, açlık ve hastalıkdan ölen Ahıskalı kardeşlerim, sizleri unutmayacağız.

  
  Sürgünde geçen 61 yıla rağmen, iman ve iffetiyle soyumuzu koruyan  aziz annelerim, sizleri unutmayacağız…

  
  Vatan savunmasıdır diyerek savaşa gidip bir daha dönmeyen erlerini yıllarca namusuyla bekleyen aziz bacılarım, sizleri unutmayacağız… 

  
  Kurşuna dizilen veya Sibiryalara sürülen aydınlarımız, sizleri unutmayacağız…
  Yıllarca yılmadan ve cesaretle mücadele eden aziz büyüklerimiz, sizleri unutmayacağız… 
  Aziz şehitlerimiz, sizleri unutmayacağız…

  
  Aziz milletim, dilimizi, dinimizi ve kültürümüzü unutmayacağız…

  
  Ali Topçu ve Ahmet Alioğlu Ardahan’da, Arif Ahmetoğlu Ahıska-Temlala’da, İzzet Arifoğlu Özbekistan-Alimkent’te, Murtaza İzzetoğlu İstanbul’da medfunlar…

   

  Sizleri unutmayacağız… Ahıska, Özbekistan ve Ukrayna’daki mezarlarımızdan getirdiğimiz toprağı, İstanbul’daki Fatih Sultan Mehmet Han’ın türbesine, Ahıskalı İmam Efendi ile birlikte döktük…

   

  Allah-ü teala rahmet eylesin. Amin.