Ahıska Türk Amerikan Toplum Merkezi (ATACC) Başkanı İslam Shakhbandarov ile Ahıska Türkleri'nin mülteci olarak ABD'ye kabul süreci, Rusya'daki Ahıska Türklerinin durumu, Ahıskalıların Gürcistan'daki anavatanlarına dönüş süreci ve ATACC'nin faaliyetlerine ilişkin detaylı bir mülakat gerçekleştirdik.

Turkishny.com: Rusya’daki Ahıska Türklerinin ABD’ye mülteci olarak kabul edilmeleri talebiyle Kongre Üyeleri tarafından imzalanarak Dışişleri Bakanı John Kerry’ye gönderilen mektup ve bu süreç hakkında detay vermeniz mümkün mü? Bu konuda beklentileriniz ne yönde?

İslam Shakhbandarov: Öncelikle Turkishny Haber postalına bizlere böyle bir imkân verdiği için teşekkür etmek istiyorum. Bu husus çok önemli ve süreç de zor. Aynı zamanda bizim için büyük önem taşıyan bir süreç. Kendi imkânlarımızla bu durumu Kongre’de gündeme getirdik ve başarılı da olduğumuza inanıyoruz. John Kerry’ye mektup gönderilmesi süreci öncesinde birkaç Kongre üyesi de Kongre’de bu konuda konuşmalar yaptılar. Bu konuda Rusya’da bir kampanya başlattık ve Ahıska Türkleri’nin yaşadıklarını belgeleriyle ve delillerle ortaya koyan bir rapor hazırlandı. Bu rapor Avrupa Konseyi’nde yayınlandı. Bunun haricinde Rus medyasında ve tüm uluslararası medyada bu durumla ilgili haberler çıktı. Sonuç olarak 40 kadar milletvekili, Dışişleri Bakanı John Kerry’ye Rusya’daki Ahıska Türklerinin ABD’ye mülteci olarak kabul edilebilmeleri talebini içeren bir mektup gönderdi. İnşallah 2-3 ay içerisinde bu mektubun neticesini alacağız. Ama bizler burada durmak istemiyoruz. Süreci kendi akışına bırakmadan daha fazla somut adımlar atma gayesindeyiz.

ABD Kongresi’nde Fotoğraf Sergisi

Bu çerçevede de 27 Şubat’ta Kongre Binası’nda fotoğraf sergili bir resepsiyon verilecek. Programa mektuba imza atan milletvekilleri ve Senato’dan da katılımlar olacak. 20 civarında Rusya’dan ve ABD’den insan hakları savunma kuruluşlarının temsilcileri de katılacaklar. Türkiye’den de Milletvekili Ensar Öğüt, AK Parti ve MHP’den milletvekilleriyle katılabileceklerini bize bildirdiler bu da bizim için çok güzel bir haber oldu.

10 Eyalette Devam Edecek

Bu sergi ABD genelinde 1 Mart itibarıyla 10 eyalette devam edecek ve bu sayede Ahıska Türklerinin çeşitli eyaletlerde birebir görüşmeler yapma imkânları olacak. 1 Mart’ta Washington’da, 2 Mart’ta Denver/Colorado’da, 5 Mart Kentucky’da, 7 Mart St. Louis/Missouri’de, 8 Mart Chicago/Illinois’de, 9 Mart Pittsburgh/Pennsylvania’da, 12 Mart’da Ohio’da ve 15 Mart da Atlanta/Georgia’da bu sergiyi gerçekleştireceğiz.

Türk Toplumundan Daha Fazla Destek Bekliyoruz!

Bizim bu konuda beklentimiz Türk toplumunun bizi bu konuda çok daha fazla desteklemesiydi. Türk toplumu bu konuda pasif kaldı. Sadece Ahıskalı Türklerin çabaları yeterli değil. Tüm Türk diasporası bize destek verirse bu, ABD’deki Türk toplumuna 30 bin ila 50 bin civarında yeni fert eklenmesiyle neticelenecek bir durum söz konusu ve bu ABD’deki Türk toplumunun sesinin daha da güçlenmesi ile sonuçlanacağından bundan toplumumuzun tamamı istifade edecektir. Gerçi TADF olsun ATAA olsun oldukça destek sağlıyorlar ama toplumun tamamından daha fazla desteğe ihtiyacımız var.

Rusya’daki Ahıska Türklerinin Durumu

Turkishny.com: Bizlere Rusya’daki Ahıska Türklerinin durumlarına ilişkin bilgi verebilir misiniz?

İslam Shakhbandarov: Sovyetler dağıldıktan sonra Özbekistan’dan göç eden birçok Ahıska Türkü, Rusya’nın güney bölgelerine yerleşti. Rusya’nın azınlıklara yönelik tavrı zaten uluslararası alanda biliniyor. Ahıska Türkleri burada sahipsiz ve kendilerini savunacak güçte olmayan, genellikle kırsal alanlarda oturmakta olan ve çiftçilikle uğraşan insanlar. Eğitim seviyesi de yeterli değil ve eğitim alanların da başarılı olabilmeleri sistem nedeniyle neredeyse imkansız. Ahıskalılar, hem sosyo-ekonomik olarak, hem insan hakları açısından hem de eğitim açısından mağdur oluyorlar. Sizlere somut örnek vereyim. Kısa süre önce Rus basınında Ahıskalılar hakkında çıkan bir haberde Ahıska Türkleri mafya, terörist olarak ve topluma sıkıntı yaratan bir grup olarak gösterildiler. Rusya’daki Ahıska Türkleri kabul edilemez hakaretlere uğruyorlar ve kendilerini savunacak durumda değiller. Bizler ayrılalı 10 sene oldu ve bizler bir değişim olacağını ümit ediyorduk lakin Kasım ayında Rusya’daydım ve bir değişim olmadığını bizzat kendi gözlerimle gördüm. Orada gizli servis tarafından takip edilmemiz olsun, polis ve yerel yöneticiler tarafından engellenmemiz olsun birçok inanılması güç tecrübe yaşadık. Bunun her aşamasında en büyük rolü de maalesef, oradaki gizli servisler tarafından kullanılan sözde “liderlerimiz” alıyorlar. Çünkü insanlarımızı korkutma görevi, buradaki insanlarımızın başına getirilmiş bu sözde liderlere düşüyor. Mesela bizler oraya gittiğimizde Ahıska Türkleriyle görüşmemizi engellemek için hem kamu kaynaklarını, bazı marjinal grupları ve hem de bu sözde liderleri kullandılar.

Ahıskalıların Durumu Türkiye’de Bilinmiyor

Orada okullarda ayrı sınıflar kurulması yoluyla ayrımcılık devam ediyor. Cami yapılmasına kesinlikle müsaade edilmiyor. Bırakın camiyi, en azından bazı evlerin mescid olarak kullanılması bile büyük sıkıntıya yol açıyor. Rusya’daki Çeçen olsun, İnguş olsun, Dağıstanlı olsun diğer etnik gruplara mensup insanların başları sıkıştığında kendilerini savunabilecek bir mekanizmaları var. Bir problem olduğunda kendi başkanları, cumhurbaşkanları kendi toplumuna sahip çıkıyor. Ama Ahıskalıların öyle bir durumu söz konusu değil ve bu durum da Türkiye’de maalesef yeteri kadar bilinmiyor. Zira Türkiye’den gelen yetkililerin Ahıska halkı ile görüşmeleri çok zor ve orada görüştükleri temsilcilerin de doğruları ve gerçekleri Türkiye’ye aktarma lüksleri yok. Bu nedenle de Ahıskalıların vahim durumu Türkiye’de bilinmiyor.

Turkishny.com: Ahıska Türklerinin bugün Gürcistan sınırları içerisinde kalan vatanlarına dönme sürecinde son durum nedir?

İslam Shakhbandarov: Maalesef fazla bir ilerleme yok. Gürcistan’ın bu hususta kabul ettiği bir kanun var ve onun süresini biraz uzattılar lakin 2012’de sona erdi. 5800 civarında müracaat var geri dönüş için lakin sonuç çıkmıyor. Zaten kabul ettikleri kanun çok yetersiz. Buna rağmen başvuran insanları kabul etmemek için de bürokratik engeller çıkarıyorlar. Biz Gürcü yetkililerle görüşmelerimizde bunu dile getirdiğimizde her platformda bizlere Rusya, Abhazya, Güney Osetya ile ilgili problemleri olduğunu söylüyorlar. Biz de her defasında onlara başka taraflarla olan sorunları nedeniyle vatanımıza dönüşümüzü engellemeyin diyoruz. Bize o hakkı verin, isteyen gidebilsin, oraya ev yapalım, ana vatanımıza yatırım yapabilelim. Yazları çocuklarımızı en azından oraya götürebilelim. En azından bu 5800 başvuruyu neticelendirmeleri gerekiyor.

Türkiye de bu konunun çözümü ile ilgili bazı adımlar atıyor. Biz burada ABD’de Rusya’daki Ahıska Türkleri ile ilgili çalışmalarımızı daha sonra Gürcistan’daki problemin çözümü için de gerçekleştirmek istiyoruz ama Rusya’daki Ahıska Türklerin durumu çok kritik ve zamana bırakılamaz. Buradaki Ahıska Türklerinin geçmişte yaşadıklarına benzer bir facia yaşamalarından endişe ediyoruz ve o yüzden bir an önce oradaki sıkıntıların çözümünü bekliyoruz. Uzun vadede de ABD’de Gürcistan’daki haklarımızı savunmak üzere bir çalışma başlatmak istiyoruz.

Turkishny.com: Dayton’da yaşayan Ahıska Türklerinin hem sosyal hem de ekonomik açıdan büyük başarılara imza attıklarını basından takip ediyoruz. Peki bizlere ABD genelinde Ahıska Türklerinin durumu hakkında genel bir resim çizmeniz mümkün mü?

İslam Shakhbandarov: Yaklaşık 15 bin civarında Ahıskalı, en başta Dayton, Seattle, Kentucky, Atlanta, Philadelphia, St. Louis, Oregon gibi bölgeler olmak üzere yaklaşık 20 eyalette yaşıyor. Yaptığımız çalışmalar sonucunda Kentucky’de bir kardeş derneğimiz oldu ve kendi imkanlarıyla aldıkları merkezleri ve camileriyle çok güzel hizmetlere imza atıyorlar. Aynı şekilde yerel yöneticilerle müthiş bağlar tesis ettiler. Atlanta’da da kardeş bir derneğimiz var ve onlar da yeni bina alma sürecindeler ve onlar da çok başarılı işler yapıyorlar. Seattle’da da bu sene sonuna kadar bir kardeş derneğimizin ve merkezlerinin açılması söz konusu. İnşallah önümüzdeki 3 yıl içinde Ahıska Türklerine ait 10-15 kurum olacak.

Tabi, bu sürecin sekteye uğramasını isteyen gruplar da var hem de Türkler arasında. Açık konuşacağım; şu anda Türkiye’de yaşanan olumsuz durumu bizler ABD’de üç senedir yaşıyoruz. Fitne, insanların arasını açma, şahsıma ve arkadaşlarıma karşı yapılan iftiralar, yaptığımız her işin küçümsenmesi gibi bir sürü sıkıntı yaşadık. Ahıska Türklerinin kendi içlerinde bölünmelerine yönelik bazı adımlar attılar. Lakin toplumumuzun büyük çoğunluğu bizim yanımızda. Çalışmalarımızın ne ölçüde ve hangi noktalara ulaştığı takdir ediliyor ve toplumumuz da bunları görüyor. Bu destek olmasaydı bugün Kongre’de gerçekleştirdiğimiz çalışmaya da imza atmamız mümkün olmazdı.

ATACC’nin Faaliyetleri

Turkishny.com: Ahıska Türk Amerikan Toplum Merkezi’nin faaliyetleri hakkında bilgi verebilir misiniz?

İslam Shakhbandarov: Hiçbir maddi karşılık talep etmeden, kamu desteğiyle 100 civarında çocuğa okul öncesi eğitim veriyoruz.  Hem Türk, hem Meksikalı hem Amerikalı çocuklar burada Türkçe, İngilizce ve İspanyolca öğreniyorlar çok güzel bir ortamda. Hem Türk öğretmenler hem de yerel öğretmenler çalışıyor merkezimizde.

Onun haricinde buradaki mescidimizde ders alan çocuklarımız var. Ayrıca buradaki çocuklarımız okul sonrası programlardan da istifade ediyorlar.

Burada toplumumuzu temsil ederken, hem Türkçe öğretmek hem de Türkiye’yi tanıtma adına önemli çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Örneğin Dayton Üniversitesi’nde Mart ayından başlayarak 6 hafta boyunca Türkiye’yi anlatan bir program yapacağız. Haftada 2 gün gerçekleştirilecek programda Türkiye tarihi anlatılacak. Yine yaz boyunca Türk Kültür Vakfı (TCF) ile işbirliği içerisinde Türkiye’nin tanıtımına yönelik faaliyetlerimiz olacak.

Siyasi alanda da yerel yetkililerle çok yakın çalışıyoruz. Hem toplumumuzu ilgilendiren konularda hem de Türkiye’nin çıkarlarını ilgilendiren meselelerle Amerikalı yetkililerle sürekli temas halindeyiz. Şu anda Martin Luther King kurumunun kurucu üyelerinden biriyiz ve Türk Amerikalıların ABD’deki siyahilere katkılarına ilişkin programlarımız olacak.

Suriye ve Somali gibi yardıma ihtiyacı olan birçok kriz bölgesi için kampanyalar da tertipliyoruz ve son olarak Suriyeli mültecilerin elbise ve battaniye ihtiyacı olduğu için harekete geçtik ve destek toplamaya başladık. Bu çerçevede Türkiye’de misafir edilen mültecilere yardım ulaştırmak istiyoruz lakin yardımları hangi kanalla aktarabileceğimiz konusunda sıkıntılarımız var.

Türkiye ile Aramızı Açmak İstiyorlar

Turkishny.com: Ahıska Türklerinin isimlerinin kullanılarak Türk hükümetini hedef alan açıklamalar yapılmasına tepki gösterdiniz. Bu hususta yayınladığınız basın açıklamasına eklemek istediğiniz bir şey var mı?

İslam Shakhbandarov: Bazı insanlar, bizim adımıza açıklama yapma cüretinde bulundular. Bunun asıl amacı Ahıska Türklerinin arasına fitne sokmak ve Ahıska Türkleri ile Türkiye’nin ilişkilerine zarar vermektir. Ahıskalılar ve Türkler diye ayırım yapmak bir kere yanlış bizim Türklerden hiçbir farkımız yok. Bu arkadaşlar Türkiye’ye hem maddi, hem manevi çok büyük zarar verdiler. Türkiye’nin imajına da büyük zarar verildi. Hepimiz elhamdülillah Müslümanız ve bu vebalin altından nasıl kalkacaklar bilemiyoruz. Bizler Ahıska Türkleri olarak makamlarımıza saygılıyız ve hükümetimizin sonuna kadar arkasındayız. Hiçbir şekilde parti tutmuyoruz ama şu andaki hükümetimizin son 10 yılda yaptıklarını da takdir ediyoruz. Biz buradan baktığımızda 20 sene önceki Türkiye ile şu andaki Türkiye’nin arasında çok büyük fark olduğunu görüyoruz.

Kaynak: TurkishNY