Qoca bir Axıska Türkünün ayağa durmasıyla ağzını bayatıyla açması bir oldu:

Axıska gül idi, getdi,

Bir ?hli dil-idi, getdi.

Söyl?yin sultan Mahmud'a,

İstanbul kilidi getdi.

Yüz s?ks?n il bundan ?vv?l yaşamışAxıska şairi Gül?li babanın bu şeirini oxuyandan sonra, el? o zamandan, o tarixi dön?ml?rd?n Axıska Türkl?rinin başına g?l?n oyunlardan, ?ld?n-?l? keçm?yind?n, p?r?n-p?r?n düşm?yind?n, sürgünl?rd? çürüm?yind?n yana-yana danışdı.

Son 70 ild? üç d?f? sürgün h?yatı yaşayan, 1944-cü ild? r?hb?rliyin q?z?bin? tuşg?l?n, 13 ölk?y? s?p?l?n?n, niy? sürgün olunduqları 50 il gizli qalan, Beriyanın t?klifi, Stalinin ?mril? bir gec?nin içind? yerind?n-yurdundan oynayan, 250 il Osmanlı dövl?tinin s?rh?d ş?h?ri kimi yaşayan, Rusiya-Türkiy? savaşlarında d?f?l?rl? ?ld?n-?l? keç?n, s?rh?d zolağında yerl?şdiyi üçün başına b?lalar açılan, bu günkü Gürcüstan'a – öz doğma V?t?nin? can atan, ancaq qayıtmağı müşkül? dön?n, bütün zülüml?r?, faci?l?r? baxmayaraq h?r yerd? Türk adını, Türk dilini ş?r?fl? qoruyub saxlayan soydaşlarının dözülm?z taleyind?n söhb?t açdı bu Axıska Türkü.

Qan qardaşımın bu ağrılı söhb?ti yarlarımın qaysağını qopartdı. Borçalı'nın ç?kdiyi b?laları daha ağır ş?kild? ç?k?n Axıska, Aspinza, Axırk?l?k, Abastuman, Adıgün Türkl?rinin taleyini gözümün qabağına g?tirdim. Qorqud D?d?m, ozan babam demiş,  ?c?l alan, yer gizl?y?n Alp ?r?nl?rin d?rdini sazımla, sözüml? dil? g?tirdim, boy boyladım, soy soyladım:

Borçalının bir t?r?fi Axıska,
Türklüyümün şan-ş?r?fi Axıska.
Kiml?r s?ni bu qatardan ayırdı,
Kiml?r pozdu gör bu s?fi, Axıska.

Borçalının qan qardaşı, Axıska,
Könül dostu, can sirdaşı, Axıska.
Göy ç?m?nl?r yaylıq olsa qurutmaz
Gözl?rind?n axan yaşı, Axıska.

Borçalının bir qanadı, Axıska,
Qaya s?bri, daşinadı, Axıska.
T?k qanadla nec? uçsun Borçalı,
Z?h?r olub tamı, dadı, Axıska.

Bir dağ idin, t?p?l?ndin, Axıska,
Dalğa idin, l?p?l?ndin, Axıska.
Sal qaya t?k dayanmışdın yerind?,
Tik?-tik? q?lp?l?ndin, Axıska.

Axşam yatdın, gec? getdin, Axıska,
Cavan g?ldin, qoca getdin, Axıska.
Yermi yedi, göymü uddu, bilm?din,
Bir gec?d? nec? getdin, Axıska.

Yardan oldun, dostdan oldun, Axıska,
Uralanmışbostan oldun, Axıska.
D?rdin yer?, ahın göy? sığmadı,
Qürb?t adlı dastan oldun, Axıska.

Arif olan işar?d?n him anlar,
Mizrab n?di, p?rd? duyar, sim anlar.
K?d?rini öz k?d?rim bilmiş?m,
M?nd?n başqa s?ni özg? kim anlar.

Balıq oldun, qaldın torun ?lind?,
Gücsüz oldun gücün, zorun ?lind?.
Zaman s?ni oyuncağa çevirdi,
Bir bığlının, gorbagorun ?lind?.

Düşm?nini zalım görüb, s?rt görüb,
Soydaşını q?mgin görüb, p?rt görüb,
Hansı ölk? s?nin kimi talanıb,
Hansı mill?t s?nin kimi d?rd görüb?!

Çiç?k-çiç?k körp?l?rin soldumu,
Göz?ll?rin saçlarını yoldumu.
Köçür?nl?r “köçürsünüz” dey?nd?
M?rd analar bulud kimi doldumu.

Biçilm?di yaşıl-yaşıl otların,
Minilm?di b?döv-b?döv atların.
M?r? kafir k?sin dedi kökünü,
?sli-kökü dürüst olan zatların.

Qışın d?rdi yaza g?ldi, Axıska,
Kimd?n s?n? c?za g?ldi, Axıska.
Bu zülümd?n x?b?ri yox Allah'ın,
Qul başına q?za g?ldi, Axıska.

İncidildi q?lbi, ruhu ip?kl?r,
Çıxarıldı gördüm dey?n b?b?kl?r.
Bu gün yen? dartındıqca dartınır,
Üstünüz? dişqıcayan köp?kl?r.

Can üşüyüb buzda, qarda qalarmış,
Göz nisgild?, könül darda qalarmış.
Yağı düşm?n t?ntid?nd? insanı,
İt z?ncird?, at çidarda qalarmış.

Yağ bilm?z x?st? n?di, sağ n?di,
Solan ömür, kökd?n qopan tağ n?dir.
Biz dağları t?bi?td? görmüşük,
Sin?l?rd? bu çal-çarpaz dağ n?dir.

H?r din?nd? danışma, sus, dedil?r,
Yediyini qan kimi qus, dedil?r.
Sürgün üçün b?han?l?r tapıldı,
S?n? “xain, s?n? “casus” dedil?r.

?c?l h?r gün f?rmanında, işind?,
Qalan Türkdü güll?l?rin tuşunda.
Axıskanın türkül?ri, Türkl?ri
Çox çeyn?ndi canavarın dişind?.

Ruhumda ruh, canımda can olmusan,
Şah damarda çağlayan qan olmusan.
S?ni sonra Gürcüstan'a qatıblar,
S?n bir zaman Az?rbaycan olmusan.

Savaşlarda ?r v? ?r?n mill?tim,
Sınaqlara sin? g?r?n mill?tim,
Böyük düşm?n Allahlığa can atdı,
Saldı s?ni p?r?n-p?r?n, mill?tim.

Sürül?rin yad ?ll?rd? sağıldı,
Var-dövl?tin karvan-karvan dağıldı.
Dün?n olan paşalığın, xanlığın
Bu gün atrıq ?fsan?di, nağıldı.

İmtahana zaman ç?kdi s?brini,
Gözün gördü c?h?nn?min c?brini.
Kür?yin yox, külüngün yox, belin yox,
Yad ell?rd? kiml?r qazdı q?brini?

Qulaq deş?n ahın-ünün başladı,
Qara b?xtin, qara günün başladı.
S?n? kimin gözü d?ydi bilmir?m,
Ağır köçün, s?rt sürgünün başladı.

Tanrının gücü kimi
Yer üzün? en?ns?n,
S?n ki, eradan ?vv?l
İsg?nd?ri yen?ns?n.

?n s?rt tufanı bel?
köhl?n kimi min?ns?n,
Qoy s?ni qorxutmasın
n? şaxta, n? d? bürkü,

Hayqır, Axıska Türkü!
H?sr?tl?rin yükünü silk?l?, çiynind?n at,
Qürb?tin c?nn?tind?n
V?t?n yaxşıdı qat-qat.

Uç arzular dalınca,
sürünm?k sevmir h?yat,
Qoy dilind?n düşm?sin
n? ş?rqi, n? d? türkü,

Hayqır, Axıska Türkü!
V?t?ni d?rdl?rin? d?rman el?, h?b el?,
Azadlığı özün? ?n böyük m?tl?b el?.
Tapdalanmışhaqqını Allah'dan t?l?b el?,

V?t?n yoxsa heç n?dir
dünyanın malı-mülkü,
Hayqır, Axıska Türkü!

Harda idin bir zaman,
gör bir indi hardasan,
?lacını özün tap,
ç?tind?s?n, dardasan.

Üç yüz ild?n çoxdu ki,
ağır sınaqlardasan,
Basılmaz insanlara
n? qorxu var, n? hürkü,
Hayqır, Axıska Türkü!

Q?ribliy? nöqt? qoy,
qürb?t yaraşmır s?n?,
Görüşl?r? hazırlaş,
h?sr?t yaraşmır s?n?.

Qayıt peyğ?mb?r kimi,
hicr?t yaraşmır s?n?,
Böyük mübariz?nin
n? sonu var, n? ilki,

Hayqır, Axıska Türkü!!!

Şiir : Zelimhan YAQUB
Kaynak : Ramiz Meşedihasanlı